تعریف

کارآفرینیواژه‌ای است که پژوهشگران تعاریف متعددی برای آن ارائه کرده‌اند. به طور متداول واژهٔ کارآفرینی (مانند واژه‌های فیزیک، شیمی و ریاضی) دو مفهوم را می رساند: کارآفرینی به معنای فرایند و پدیدهٔ خلاقیت و نوآوری عرضه شده (تجاری شده) و کارآفرینی به معنای یک رشته علمی. رشتهٔ کارآفرینی عبارت است از مطالعهٔ فرایندها و پدیده‌های کارآفرینی. رشته کارآفرینی ماهیتی میان رشته‌ای و چند رشته‌ای دارد و بیشترین ارتباط را با رشته مدیریت و رشته خلاقیت شناسی دارا می‌باشد. رشته علمی کارآفرینی تحت عنوان مدیریت کارآفرینی، مهندسی کارآفرینی و نیز کارآفرینی شناسی (Entreprenology)نیز نامیده می‌شود. از این جهت که ماهیت فرایند کارآفرینی، فرایند خلاقیت و نوآوری است و مجموعه فرایندهای آن ماهیت طراحی و مهندسی نرم‌افزاری دارد لذا کارآفرینی می‌تواند به عنوان یکی از زیر شاخه‌ها یا گرایش‌های تخصصی علم میان رشته‌ای و چند رشته‌ای خلاقیت شناسی یا خلاقیت نوآوری شناسی (Creanovatology یا Innovation Science یا Creanovation Science)محسوب گردد (گلستان هاشمی، 1383).^[۲]

خصوصیات بارز کارآفرینان

۱. رویا: کارآفرینان برای آینده کسب و کار خود دارای چشم انداز می‌باشند و مهمتر از آن دارای توانایی پیاده‌سازی رویاهای خود هستند.

۲. قاطعیت: وقت تلف نمی‌کنند، سریع تصمیم گیری می‌کنند. تردستی آنها عامل کلیدی موفقیت شان است.

۳. عملگرا: موقع تصمیم گیری، به سریعترین روش ممکن، تصمیم گیری و اجرا می‌کنند.

۴. اراده : نسبت به مشارکت و اجرای کار متعهد هستند. آنها به ندرت جا می‌زنند، حتی زمانی که با موانع غیر قابل عبور مواجه‌اند.

۵. فداکاری : آنها خودرا وقف کسب و کار خود کرده‌اند، گاهی بخاطر این توجه، هزینه روابط خود را با دوستان و خانواده را نیز می‌پردازند. آنها خستگی ناپذیرند، ۱۲ساعت در روز و ۷روز هفته، کاری غیر معمولی نیست که کارآفرین در حال تلاش برای بدست آوردن کسب و کار خود در زندگی انجام می‌دهند.

۶. از خود گذشتگی : کارآفرینان عاشق آنچه که آنها انجام می‌دهند، هستند. این عشق است که آنها را حفظ می‌کند و ترک کار را برایشان دشوار؛ و این عشق به محصول و خدمات است که آنها را بسیار موفق در ارائه کارشان می‌کند.

۷. جزئیات : گفته شده است که شیطان مقیم جزئیات است. هرچند گاهی اینطور نیست، اما کارآفرین خود را در ورای جزئیات قرار می‌دهند.

۸. سرنوشت : آنها می‌خواهند مسئول سرنوشت خود باشند تا وابسته به یک کارفرما.

۹. پول : پولدار شدن لزوماً محرک کارآفرینان نیست؛ میزان درآمد سنگ ترازوی آنان است. کارآفرینان عقیده دارند اگر موفق باشند، پاداش نیز خواهند داشت.

۱۰. پخش کردن: کارآفرینان میدانند که کسب و کار خود توسط کدام کارمندان کلیدی به موفقیت خواهد رسید.^[۳][۴]

معرفی رشته مدیریت کارآفرینی

• مقدمه: رشته مدیریت کارآفرینی از سال ۱۳۸۳ به صورت آکادمیک در دانشگاه‌های ایران مورد تدریس قرار گرفت. این رشته یک مبحث میان رشته‌ای بوده و بحث اصلی دروس خلق ارزش افزوده، استفاده از فرصت‌ها و راه اندازی کسب و کار است. دانشگاه تهران به عنوان پیشگام این رشته در ایران اقدام به ایجاد رشته مدیریت کار آفرینی در گرایش‌های مختلف نمود. لازم به ذکر است که دانشگاه علامه طباطبائی نیز پس از دانشگاه تهران، این رشته را به رشته‌های موجود در دانشکده مدیریت و حسابداری خود افزود. پس از دانشگاه علامه طباطبائی نیز دانشگاه‌های سمنان، زاهدان و شهید بهشتی اقدام به ایجاد این رشتهٔ حائز اهمیت دانشگاهی نمودند. این رشته دارای گرایش‌های کسب و کار جدید، کارآفرینی سازمانی و کارآفرینی عمومی بوده که هم اکنون دو گرایش آموزش کارآفرینی و کارآفرینی فناوری نیز به آن اضافه شدند.

لیست دروس رشته مدیریت کارآفرینی

دروس پیش نیاز

۱-زبان ۲-بازاریابی ۳-مبانی کارآفرینی ۴-حقوق بازرگانی ۵-مدیریت مالی ۶-زبان تخصصی ۷-کامپیوتر ۸-حسابداری ۹-کارآموزی ۱۰-آمار کاربردی ۱۱- مدیریت منابع انسانی

دروس اصلی

1. کارآفرینی در بستر فناوری اطلاعات
2. مدیریت استراتژیک کارآفرینی
3. رفتار سازمانی پیشرفته
4. تئوریهای پیشرفته مدیریت
5. تشخیص فرصت‌های کارآفرینی
6. طراحی و تدوین طرح کسب و کار
7. تحلیل محیط کسب و کار
8. تئوری‌های کارآفرینی

دروس اختیاری

1. روش تحقیق در کارآفرینی
2. سمینار در کارآفرینی
3. الگوی تصمیم گیری کارآفرینان
4. مدیریت تامین و عملیات

دانشکده کارآفرینی

این رشته ابتدا در دانشکده مدیریت دانشگاه تهران ارائه گردید ولی با مصوبه وزارت علوم و تحقیقات و فناوری و حمایت ‍وزارت کار و امور اجتماعی دانشکده‌ای جداگانه به نام دانشکده کارآفرینی از مهر سال ۱۳۸۶ فعالیت خود را به ریاست سید مصطفی رضوی در محلی جدید آغاز کرد. و هم اکنون در دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران تنهارشته کارشناسی ارشد مدیریت کارآفرینی ارائه می‌شود. پذیرش دانشجویان کارشناسی ارشد تا سال ۱۳۸۹ تنها از طریق آزمون سراسری بوده است. گفته می‌شود اولین دانشجویان دکترای مدیریت کارآفرینی از سال ۱۳۹۰ در دانشکده کارآفرینی مشغول به تحصیل خواهند شد. لازم به ذکر است رشته کارشناسی مدیریت کسب و کارهای کوچک که به لیسانس کارآفرینی معروف است نیز در دانشکده مدیریت ارائه می‌شود.

مقام معظم رهبری در دیدار با کارآفرینان :

کارآفرینی نوعی عبادت و ارزش آفرینی است

مقام معظم رهبری در دیدار با کارآفرینان :

کارآفرینی نوعی عبادت و ارزش آفرینی است

حضرت آيت الله خامنه اي رهبر معظم انقلاب اسلامي عصر سه شنبه در ديدار صدها تن از كارآفرينان عرصه هاي مختلف توليدي - صنعتي - معدني - كشاورزي - بهداشتي و درماني ، كارآفريني را نوعي عبادت و ارزش آفريني خواندند.

رهبر معظم انقلاب افزودند: ايران بزرگ امروز بيش از هر زمان ديگر به كار و كارآفريني نياز دارد تا همچون عقابي تيز پرواز، در فضاي پيشرفت و آباداني و افتخار اوج گيرد.

ايشان با اشاره به اهميت كار و كارآفريني از ديدگاه اسلام ، ايجاد اشتغال را علاوه بر جنبه مهم ثروت آفريني، نوعي زمينه سازي براي به كارگيري گنجينه استعدادهاي انساني دانستند و افزودند : ايران، امروز به كارگاه بزرگ تلاش و ابتكار و نوآوري تبديل شده ، اما اين واقعيت، تنها گام اول از روند پيشرفت و سرافرازي كشور است.

حضرت آيت الله خامنه اي با تأكيد به نياز اساسي كشور به كار و كارآفريني خاطر نشان كردند: دو دليل اساسي يعني «آمادگي كشور براي جهش» و «فشار اقتصادي دشمنان»، ثابت مي كند كه ايران، بيش از هر دوره ديگر به كار و كارآفريني احتياج دارد.

رهبر معظم انقلاب اسلامي در تبيين آمادگي كشور براي حركت جهشي،به فراهم شدن زيرساخت هاي مختلف – پيشرفت هاي چشمگير علمي فناوري و بوجود آمدن مديريتهاي قوي و سالم در پرتو 30 سال تجربه مديريتي اشاره كردند و افزودند : در پرتو شناخت ملت از توانايي هاي خود و جوانانش، فصل توانايي و جهش كشور فرا رسيده است و طبعاً در اين فصل، كار و كارآفريني اهميتي به مراتب فراوان تر دارد.

ايشان، با اشاره به تحريم ها و فشار اقتصادي نظام سلطه افزودند: براي مقابله با اين فشارها بايد«اقتصاد مقاومتي واقعي» بوجود آوريم كه معناي واقعي كارآفريني نيز همين است.

حضرت آيت الله خامنه اي،هدف نهايي سلطه گران از تحريم ايران را بازگشت سلطه اهريمني قبل از انقلاب دانستند و خاطرنشان كردند:دشمنان ملت تلاش مي كنند مردم را با فشارهاي اقتصادي به ستوه بياورند تا مردم اين فشارها را ناشي از عملكرد دولت بدانند و رابطه دولت و ملت قطع شود ، اما آنها، همچون 30 سال گذشته اين ملت را نشناخته اند و در محاسباتشان، كاملاً اشتباه كرده اند.

رهبر انقلاب اسلامي تأكيد كردند: ملت و مسئولان، بدون ترديد اين تحريم ها را نيز دور مي زنند و همچون سه دهه گذشته تحريم ها را ناكام مي گذارند و به كار و پيشرفت و بالندگي ادامه مي دهند.

حضرت آيت الله خامنه اي در جمع بندي اين بخش از سخنانشان، همه دلسوزان و مسئولان كشور را به تلاش ، توليد و كارآفريني مكلف و موظف دانستند و افزودند: دست به دست هم، كارگاه عظيم ايران را هر روز پررونق تر سازيد.

ايشان همچنين با اشاره به برخي گله هايي كه كارآفرينان در اين جلسه بيان كردند، اجراي «كامل، دقيق، همه جانبه و مستمر» سياستهاي اصل 44 را حلال بسياري از مشكلات خواندند و دولت را به دو كار اساسي موظف كردند:

1- مديريت دقيق و عالمانه منابع مالي

2- بهبود فضاي كسب و كار

حضرت آيت الله خامنه اي، بسياري از ايرادها و گله هاي كارآفرينان را ناشي از مديريت نشدن كامل منابع مالي دانستند و افزودند: بايد منابع را در مسيري كه براي كشور ارزش افزوده مالي و غيرمالي دارد تخصيص دهيم تا توليد و اشتغال افزايش يابد و «كسب و كار» رونق گيرد.

ايشان، اصلاح برخي مقررات، رفع پيچ و خم هاي اداري و ارايه صحيح تسهيلات را از جمله راههاي بهبود فضاي كسب و كار برشمردند و افزودند: رونق كسب و كار، از مسايل عمده اقتصادي بوده و تحقق آن، نيازمند اهتمام بيشتر دولت است.

رهبر انقلاب اسلامي، به موازات موظف دانستن دولت به «مديريت منابع مالي و بهبود فضاي كسب و كار»، كارآفرينان را نيز به تلاش مستمر و همه جانبه براي مرغوبيت بخش و افزايش كيفيت كالاهاي ساخت داخل فراخواندند و افزودند: مردم مي دانند كه مصرف هركالاي خارجي يعني بيكاري يك كارگر ايراني، اما كارآفرينان هم بدانند كه رغبت مردم به مصرف كالاهاي داخلي با شعار تحقق نمي يابد ، بلكه نيازمند افزايش كيفيت اين كالاهاست.

حضرت آيت الله خامنه اي بار ديگر واردات بي رويه و بي منطق را «ضرر و خطري بزرگ» خواندند و افزودند: مسئولان ذيربط بايد با توجه به اهداف و نيازهاي واقعي كشور، واردات را مديريت كنند.

رهبر انقلاب اسلامي توسعه مهارتهاي فني را از طريق توجه به «هنرستانهاي فني – صنعتي، دانشگاههاي علمي – كاربردي و آموزشكده هاي فني – حرفه اي» ضروري برشمردند و افزودند: كشور به موازات نياز به علم، به پنجه هاي كارآمد هم نياز دارد.

حضرت آيت الله خامنه اي، كارآفرينان را به استمرار نوآوري و ابتكار در توليدات داخلي توصيه و خاطرنشان كردند: در توليد كالاها به اشباع حس زيبايي طلبي مصرف كننده توجه كافي كنيد.

رهبر انقلاب اسلامي در پايان سخنانشان افزودند: فضاي پرواز ملت بسيار با استعداد ايران، آسمان لايتناهي پيشرفت و افتخار است و انشاءالله اين كشور روزي به مرجع علمي جهان - مصداق افتخار مسلمانان و منبع تأمين نيازهاي مردم جهان به توليدات و كالاها تبديل خواهد شد.

در اين ديدار همچنين شيخ الاسلام وزير كار و امور اجتماعي گزارشي از اقدامات اين وزارتخانه براي بهبود فضاي كسب و كار و تشويق صاحبان سرمايه براي سرمايه گذاري ارائه كرد و گفت: توجه جدي به اصلاح فرهنگ كار، برنامه ريزي براي بازنگري در قانون كار، تصويب نظام ملي مهارت و تلاش براي تأسيس سازمان مهارت، توجه به بخش تعاون، و شناخت مزيت هاي منطقه اي و كسب سهم از بازارهاي منطقه اي از جمله اقدامات انجام شده است.
وي همچنين شكل گيري پنجره واحد براي خدمات رساني به كارآفرينان را از ديگر اقدامات وزارت كار و امور اجتماعي برشمرد و خاطرنشان كرد: از جمله اقدامات لازم و ضروري تكميل زنجيره توليد و توجه به توليدات صادرات گرا است.

در پايان اين ديدار نماز مغرب و عشاء به امامت رهبر انقلاب اسلامي اقامه شد . سپس حاضران روزه خود را به همراه رهبر انقلاب افطار كردند.